Präteritopräsentia
Präteritopräsentia sunt Tiedwoude, wierfon dät Präsens (Geegenwoart) uut n fröier Präteritum (Fergeenhaid) äntsteen is. So skäl Seeltersk "hie weet" fon sin Indoeuropäiske Uursproang touhoopehongje mäd Latiensk "vidit" (dät hat: hie saach). Dät rakt Präteritopräsentia in masse ferskeedene Sproaken. In dät Seelterske sunt jo deer oun tou kannen, dät in dät Präsens 3.sg. dät -t failt, wüülst die Pluroal (Moortaal) ap -n uutgungt.
Präteritopräsentia in dät Seelterske un früünde Sproaken
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Ferglieke t.B. dät Präteritopräsens konne mäd dät 'gewöönelke' Tiedwoud kanne:
- hie kon_ 'er kann' - wie konneN 'wir können'
- hie koanT 'er kennt' - wie kanne_ 'wir kennen'
Man ju glieke Foarm as dät Präsens fon konne häd dät Präteritum fon loope:
- hie ron_ 'er lief' - wie ronneN 'wir liefen'.
Wie sjo dät in dät Düütske die Unnerskeed bloot deeran tou sjoon is, dät dät -t failt: er kann.
In dän Infinitiv blift ju Eendenge eenfach -e, as bie do uur Tiedwoude: Hie mai dät wül konne.
Aal do Seelterske Präteritopräsentia
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Infinitiv | Präsens Sg. 3. | Präsens Pl. | Präteritum Sg. 3. | Partizip |
duure | duur | duuren | doarste | doarst |
konne | kon | konnen | kuude | kuud |
moute | mout* | mouten | moaste | moast |
muuge | mai | muugen | moate | moat |
skälle | skäl | skällen | skuul | skould |
wiete | weet* | wieten | wiste | wist |
wolle | wol | wollen | wüül | wäild |
. * bie mout un weet heert dät -t tou dän Woudstam
Uk in dät Noudfräiske sjucht me dät, t.B. Mooringer:
wale | wal | wan | wälj | wäljt |