Gotisk

Uut Wikipedia

Dät Gotiske is ne uutstuurwene aastgermaniske Sproake, ju eensichste Sproake fon dissen Twiech wierfon fuul bekoand is. Ju gotiske Biebeluursättenge fon Biskop Wulfila uut dät fjoode Jierhunnert is ju eerste uurlääwerde literariske Oarbaid in ne germaniske Sproake un ju is deeruum gjucht wichtich foar ju Sproakwietenskup. Mäd fjauer of fieuw Falle, n [Dualis]] un ne synthetiske Liedefoarm wiest dät Gotiske fuul archaiske Känteekene. Deertou häd dät besunnere Woude bewoard, wierfon uk wäkke ap Seeltersk bekoand läite:

afta bääte, bääfte (uk tou ferglieken mäd ätter, dät fon Ooldfräisk efter kumt)
barn Bäiden
ija ju; jo
leitils littek
liuhtjan ljuchte
qiþan kweede
tainjo Täine
taujan taie
ubizwa Ouse

Do bee lääste Woude wiese ounsjoonelke Betjuudengsannerengen: bie taujan fon ‘machen, wirken’ tou ‘drücken, pressen’ un bie ubizwa fon ‘Halle’ uur ‘Vorhalle’ tou ‘Dachtraufe’.


Dät Gotiske wuud boald fon dät Foulk fon do Gote un wiedede sik ätter dät trääde Jierhunnert uut dät Gestrich noudelk fon ju Swotte See hääruute ätter Italien, Frankriek, un Spanien, man wuud ätter dän Fal fon dät aastgotiske Riek in dät säkste Jierhunnert un dät wäästgotiske Riek in dät oachte Jierhunnert uutstierwe. Ap dän Krim bleeuw ne Sunnerfoarm fon dät Gotiske, dät Krimgotiske, in älke Fal bit in dät säkstienste Jierhunnert bestounden.

Wällen[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Ne Siede fon dän Codex Argenteus

Bie wieden ju wichtichste Wälle foar dät Gotiske is Wulfila sien Biebeluursättenge. Die grootste Deel deerfon is oawers ferlädden geen. Bloot bewoard wuuden sunt die Haaldeel fon do Evangelien, dät Bräif fon Paulus an do Roomske un n Paat fon Nehemia. Dät eensichste uur wichtige gotiske Dokument is die Skeireins, n Kommentoar ap dät Johannesevangelium.

Biespil[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Dät wichtichste Gotiske Bruchstuk is dät Uus Foar uut dät (Matthäusevangelium 6:9-13):

Wulfila Bouksteeuwelk Seelter Uursättenge 1964
Atta unsar þu in himinam,
weihnai namo þein.
qimai þiudinassus þeins.
wairþai wilja þeins,
swe in himina jah ana airþai.
hlaif unsarana þana sinteinan
gif uns himma daga.
jah aflet uns þatei skulans sijaima,
swaswe jah weis afletam
þaim skulam unsaraim.
jah ni briggais uns
in fraistubnjai,
ak lausei uns af þamma ubilin.
Baabe uusen, du in Heemele,
wäid Noome dien.
Kuume [Köönich]riek dien.
Wäide Wille dien,
as in Heemel un ap Äide.
Brood uusen dät deeges
reek uus dissen Dai.
un ouläit uus dät Skeeldnere wie sunt,
so as uk wie ouläite
do Skeeldnere uusen.
un nit brang uus
in Fersäikenge,
man löös uus ou dät Eeuwel.
Uus Foar deer du bäst in n Heemel,
gehilliged wäide din Noome.
Tou uus kuume dien Riek.
Din Wille schäl befoulged wäide,
as in n Heemel, so uk ap de Waareld.
Uus deeges Brood
reek uus däälich,
Un ferreek uus uuse Scheelden,
so as wie do ferreeke
do sik juun uus ferfaild hääbe.
Un brang uus nit
in Fersäikenge,
en befräie uus fon dät Eeuwel. Amen.