Zum Inhalt springen

Element

Uut Wikipedia
(Fäärelaited fon Chemisk Element)

N chemisk Element is n Element, dät nit mäd ne gewöönelke chemiske Methode in litjere Paate tou ferdeelen is. N Element is apbaud uut Atome. N Element unnerschat sik fon uur Stoffe (chemiske Ferbiendengen) also deertruch, dät et bie Ferdeelen bit ap dät Litste daach sien Oainskuppe behaalt. Deerjuun sunt aal Ferbiendengen apbaud uut moorere Elemente.

Do Oainskuppe fon n Element wäide bestimd truch sien Atomtaal, dät is ju Taal fon Protone in sien Atomkääden. Do Atomtaale loope fon 1 bie Woaterstof bit 92 bie Uran. Dät Gewicht fon een Atom (Atommasse) wäd bestimd fon do Protone touhoope mäd do neutroale Neutrone. Wan me ju Atommasse fon Woaterstof ap 1 definiert, dan häd Uran ne Atommasse fon uungefeer 238. Buppe Uran rakt dät noch swarrere Elemente, man do äntstounde bloot bie Käädenreaktione un klinge ätters wier ou, so dät do in ju fräie Natuur bolde nit bestounde. Do wäide nit stabil naamd. Uk rakt et bie älke Element Sunnerfoarme (Isotope), do der moor of minner Neutrone hääbe. Fon do Isotope rakt et uk wier stabile un instabile. Sun Element is also ne Moangelse fon Isotope; deeruum sunt do Atommassen uk neen ganse heele Taale.

Do Oainskuppe fon do Elemente annerje sik ouhongich fon ju Atomtaal in Bulgefoarm, wät uutdrukt wäd in ju Periodiske Tabelle. Deer sjucht me t.B. Alkalimetalle as Lithium (Atomtaal 3), Natrium (11) un Kalium (19), Edelgase as Helium (2), Neon (10), Argon (18), do agressive Halogene as Fluor (9), Chlor (17), Bromium (35), do Metalle Kooper (29), Säälwer (47) un Gould (79).