Tuumesproang
Die Tuumesproang is ne Methode, uum den Oustand twiske die sälwen un n Objekt tou skätsjen un kon bie ju Orientierenge un ju Oustandsmeetenge hälpe.
Bäätergruund
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
Disse Skätsenge lääse do Sträkkenferhältnisse fon dän Stroalensats tougruunde. Die anpielde Tuume an dän uutsträkte Ierm fon n uutwoaksen Moanske is sowät 70 Zentimeter von dät Gesicht oawe, wült die Oogenoustand sowät säks Zentimeter bedrächt. Hieruut kon me n Ferhältnis bereekenje, dät fonsälwen fon Moanske tou Moanske variiert.
Dit Ferhältnis lait in dät Beräk fon 1:7 bit 1:12, un mout foar bääste Meetresultoate fon älke Moanske sälwen fääststoald wäide. In de Räägel is 1:10 seküür genouch, dan die Tuumesproang is eendelk daach bloot ne Fästeräägel – of Tuumeräägel.
Astronomie
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]In ju Astronomie wäd n äänelk Ferfoaren tou ju Oustandsbestämmenge fon Stierne uut de Noaberskup fon uus Äide ferwoand. An ju Steede fon dän Oogenoustand trät hier ju Positionsferannerenge fon ju Äide unner hieren Uumloop uum ju Sunne.
Bie relativ naie Planetariske Dooke is ju Oustandsbestämmenge mäd Hälpe fon ju Parallaxe muugelk. Die Effekt fon ju trigonometriske Parallaxe kon tou ju Oustandsbestämmenge fon Fixstiernen ferwoand wäide.
Biespil
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]In ju Grafik hier buppe paaset ju Basisloangte fon dät Huus toufällich genau twiske Ounfang Tuume "1" un Ounfang Tuume "2". Wie staale ju Huusbratte ap 7 Meter. Dan bedrächt die skätsede Oustand bit tou dät Huus 70 Meter. Foar seküürdere Skätsengen skuul altied uur ju glieke Steede fon dän Tuume pield wäide (t.B. altied loangs ju linke Tuumesiede of uur ju Tuumenspitse).
Truchfierenge
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- aan Ierm gans ätter foaren uutsträkke, Fäste moakje, Tuume "apstaale"
- een Ooge sluute, mäd dät uur, eepene Ooge uur dän Tuume dät Siel anpailje
- nu dät eepene Ooge sluute, dät uur eepenje
- die Tuume is nu fon de Siede "sproangen"
- nu skätset me dän Oustand twiske Tuume "1" un Tuume "2", projiziert ap dät Siel
- dissen Oustand multipliziert me mäd 10 un kricht ju uungefääre Oustand tou dät Siel
Ieuwenske-Aspekt
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]So as et bie de Hounde "Linkshoundere" un "Gjuchtshoundere" rakt, so rakt et bie dät Ooge linksoogige un gjuchtsoogige Moanskene. Ne litje Annerenge fon dän Tuumesproang bjut ju bääste Methode, dät fierende Ooge tou bestämmen:
- Mäd ju Anoardnenge fon dän Tuumesproang bedäkt me mäd dän Tuume fon dän uutsträkte Ierm n litjet Dingen in sowät 3m Oustand.
- Wan bee Oogen eepen sunt, wirket die Tuume nu truchsichtich.
- Nu slut me eerste dät eene Ooge un wikselt dan ap dät uur.
- Bie dät Kiekjen mäd dät dominante Ooge lät deerbie dät Dingen fon dän Tuume bedäkt.
- Bie dät Kiekjen mäd dät nit dominante Ooge springt die Tuume deerjuun fon de Siede un dät eer quasi transparent bedäkte Dingen wäd ful sichtboar.
Ju Dominanz fon dät Ooge honget nit uunbedingt mäd ju fon do Hounde touhoope, un wäd uk nit fon unnerskeedelke Sjoskäärpegaid bestimd. Ju Prävalenz fon Linksoogegaid wäd mäd ca. 20% anroat. Leerstöörengen as Legasthenie of Arithmasthenie stounde in Ferdacht, truch Linksoogegaid begunstiged tou wäiden.
Kritik
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Dät Ferfoaren sät ju Kunde of Skätsenge fon ju horizontoale Uutdeenenge fon n Objekt of Gelounde foaruut. Tou toanken is uk an ju Uumekierenge fon dät Ferfoaren: bie bekoande Oustand, ju Bratte fon n Objekt truch Tuumesproang tou bestimmen. Dät deerbie Beluuken fon vertikoale Uutdeenengen (as roate of soachte Gratte), biespilswiese tou Bestimmenge fon ju Hööchte fon n Boom, is nit muugelk, deer dät "Meetinstrument", do Oogene, jo horizontoal anoardend sunt.