Telegrafie
Telegrafie is dät fier wai seenden fon Ättergjuchte mäd Teekene. Dät geen un gungt ap foulgjende Wiesen:
- Rooksignoale. Dät wuud däin fon do Indioaner un fon do Chinesen ap ju groote Muure. Mäd Dääken wuud dan dän Rook fon n Fjuur truchlät of mät.
- Boakene. Dät wieren eerste Fjuure uum do Skiepe tou woarskaujen foar floote Steeden. Man do wuuden uk misbruukt uum do juust strandje tou läiten uum do beroowje tou konnen.
- Semaphore. Dät sunt Peele mäd twäin Ierme, wiermäd me aal Bouksteeuwe uutdrukke kuude. Do sunt uum 1800 in Europa bruukt wuuden.
- Elektriske Telegrafie. Truch tiedwiese kuut ienskaltjen fon n elektrisken Stroom, kon me Signoale uurbrange, do dan truch ju Morse-Kode Bouksteeuwe fertreede konnen. Truch Koabele konnen do uur groote Oustande gunge. Uum 1900 wieren aal wichtige Steeden fon de Waareld mäd Telegrafkoabele ferbuunen.
- Radiotelegrafie. Däd dätsälge truch tiedwiese ienskaltjen fon Radiosignoale. Deer wäd dan oafte noch n Toonfrequenz bie ap sät, so dät me dät heere kon. Dät wuud dan moaked mäd n Morse-Koai un dät klingt dan je t.B. so: “tuututuutu tuutuututuu” (cq).
- Telex is ne Oard automatiske Telegrafie. Ju Text wäd skrieuwen as bie ne Skrieuwmaskiene ap n Fierskrieuwer, die ju dan as Goate uurbrangt ap n Goatestriemel. Die wäd dan ätters mäd groote Gauegaid truch dän Seender troald, so dät fuul Signoale in kuute Tied fersoand wäide konnen. Uur Radio heert me dät je so: “prr.., prr.., prr..” Ätter 1980 wuud dät oulöösed fon billigere un gauere Technike as Telefax un Email. Mäd do Goatestriemele wuuden uk wäil Komputere bedrieuwen.
Ju Morse-Kode[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
| T — | M — — | O — — — | CH — — — — |
| Ö — — — · | |||
| G — — · | Q — — · — | ||
| Z — — · · | |||
| N — · | K — · — | Y — · — — | |
| C — · — · | |||
| D — · · | X — · · — | ||
| B — · · · | |||
| E · | A · — | W · — — | J · — — — |
| P · — — · | |||
| R · — · | Ä · — · — | ||
| L · — ·· | |||
| I ·· | U ·· — | Ü ·· — — | |
| F ·· — · | |||
| S ··· | V ··· — | ||
| H ···· |
Ferbiendengen ätter buuten[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
- Telex Stanser un Leeser mäd Goatestriemele.