Romanik

Uut Wikipedia
In ju Basilika fon Vézelay
Ju Brääch fon Ordino (cat:Pont d'Ordino) in Andorra: Een Biespil foar sljuchte romaniske Baukunst
Ruundkapälle in dän Prager Stääddeel Vyšehrad
Uutsnied fon een äddere romaniske Doore (sowät 1060), St. Maria in't Kapitol, Kölln
Buurich Wartenberg (Hessen), een leete Romaniske Buurich (Baubegin sowät 1220)
Die leet-romaniske Bruunswieker Leeuwe jält as ooldste fräistoundende Grootplastik noudelk fon do Alpen.
Ju wäästelke Poute ("Riesentor") fon dän Wiener Stephansdom is een fon heel min romaniske Elemente, do an ju Säärke noch uurich blieuwen sunt (die Räst is gotisk af näigotisk)
Die Dom fon Speyer. Dät leeter bietouföigede näiromaniske Wäästwierk skat sik kloor fon dän Räst ou.

Ju Romanik is aan Stil in ju Kunst, besunners in ju Baukunst. Ju hat so, uumdät ju noch een bitje so lät as ju ooldroomske (Bau)kunst, deer ju sik uut äntwikkeld häd. Typisk sunt do Ruunboogen, wilst in ju ätterfoulgjende Gotik moor Spitboogen bruukt wuden sunt (man do roate dät uk al eer). Ätter ju Fernäilenge fon groote Deele fon ju Abtäi Cluny is die Dom fon Speyer ju grootste romaniske Säärke ap ju Waareld.

Foarromanik[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

As Foarromanik wäd ju Uurgongskunst twiske ju leete Antike un ju äddere Romanik beteekend.

Äddere Romanik[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Eende fon dät 10. Jierhunnert kon me al seküür fon äddere Romanik baale.

Hooge Romanik[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Truch wirtskuppelke Ferbeeterengen wude fon sowät 1070 oun uk rieker uutwierkede Baukunst muugelk, dät is die Begin fon ju Hooge Romanik.


Leete Romanik[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Ju leete Romanik, ju sik truch masse näie Foarmen uutteekent, begon uum 1150. Ju Romanik wude in Frankriek fon 1140 ou, in Änglound fon 1175 ou un in Düütsklound fon 1235 ou loangsom truch ju Gotik ouloosed. Somäd sunt in wäkke Steeden leete romaniske Bauwierke tou ju sälge Tied baud wuden as Bauwierke uut ju deer ap gruundede äddere Gotik, deer oane sunt dan uk fljootende Uurgonge tou ferkloorjen.

Näiromanik[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Ju Näiromanik af Neoromanik heert tou ju Stroomenge fon dän Historismus, die in ju Tied uum 1900 in ju besunners Moude waas un oolde Stilgjuchten ättermoakede. Oafter sunt do Bauwierke dan aiske uurleeden un rieker fersierd as do "Originoale" man dät rakt, uk in ju Näiromanik, sljuchtere Bauwierke. Mongs, as me an dät Wäästwierk fon dän Dom fon Speyer sjo kon, rakt dät uk näiromaniske Baudeele an oolde originoalromaniske Säärken.