Rio Negro (Amazonien)
Die Rio Negro (Portugiesiske Skrieuwwiese, ap Spoansk:Río Negro; Betjuudenge: „Swotte Äi“) is mäd een Woaterfierenge fon sowät 28.400 m³/s un een Loangte fon 2.253 Kilomeetere (uur Río Uaupés 2.400 Kilomeetere) ätter dän Rio Madeira ju twäidgrootste Sieden-Äi fon ju Waareld. In een Lieste fon do loangste Äien ap ju Äide stoant hie ap Ploats 60, man ap een Lieste fon do woaterriekste Äien ap Ploats 6. Hie äntspringt in't Suudwääste fon dät Bierichlound fon Guayana in Kolumbien. Die Rio Negro fljut fon junner twäärs uur dän Äquator un in aast-suudaastelke Gjuchte, sträkkenwiese loangs dät Skeed twiske Kolumbien un Venezuela, truch Brasilien un mundet wät unnerhoolf fon Manaus in dän Amazonas.
Swot-Woater-Äi[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
Die Rio Negro is een sonaamde Swot-Woater-Äi, deer kumt uk sin Noome fon. Ju Äi lät so swot, uumdät deer masse Huminsüüren un Fulvosüüren in't Woater sunt. In dät Rebät, wier die Rio Negro sien Woater fon lukt, waasket die Rien düsse Süüren uut dän läipen Boudem fon ju Terra firme.
Swotwoater häd een stäärke Klöär, daach kon me deer truch kiekje, uumdät dät neen Swieuw-Deeltjene änthoaldt. In do neerstof-äärme Woatere groie nit fuul Plonten, daach faale deer fuul oustuurwene Plontendeele oane un wäide oubaud. Truch ju Neerstof-Äärmoud rakt dät in dän Rio Negro bolde neen Määgen-Moaden un deeruum uk praktisk neen Malaria. In'n Bupperloop kricht die Rio Negro uut dät Bierichlound fon Guayana uk Woater fon Kloorwoater-Äien. Unner ju Ienmundenge fon dän Rio Branco is dät Woater wät smuddiger un bruunelker.
Bekoand is ju Ienmundenge fon dän Rio Negro in dän Amazonas (beteekend as Encontros das Águas)]]. Ätter dät Touhoopefljooten in een Äi-Bääd lät sik noch moor as trüütich Kilomeetere loang dät Swotwoater fon dän Rio Negro fon dät molkerch-bruune Woater fon dän Amazonas unnerskeede, bit sik dät läiweloa fermongeld häd.