Luchtgauegaid

Ne Lienje, ju ju Luchtgauegaid wiest ap n mäitestoabelk Modäl fon Äide un ju Moune, wät sowät uurel Sekunde bruukt dän Oustand touräächtoulääsen.

Ju Luchtgauegaid (dt. Lichtgeschwindigkeit) in dät Luftloose (Vakuum) is ne wichtige physiske Konstante, gewöönelk anroat mäd ju Bouksteeuwe c. Dät is ju Gauegaid fon aal electromagnetiske Stroalenge, iensleeten sichtboar Lucht, in ju fräie Ruumte. Dät is ju Gauegaid fon aal wät nul Rästmasse häd.

In SI -Eenhaide is ju Gaugaid fon dät Lucht in Vakuum definierd as gnau 299,792,458 Meter pro Sekunde (1,079,252,849 km/h). Ju Gauegaid fon dät Lucht kon touwiesd wäide tou n bestimden numerisken Wäid, deer ju fundamentelle Eenhaid fon Laangte, dät Meter, siet dän 21. Oktober 1983 definierd is as dän Oustand dän dät Lucht bäätelait in Vakuum in n 1/299.792.458 Deel fon ne Sekunde. In uur Woude: älke Ferbeeternge in je Meetgnauegaid fon ju Luchtgauegaid ferbeetert ju Definition fon dän Meter, man annert nit dän numeriske Wäid fon c. Gewöönelk wäd in ruuge Skätsengen dän uungefääre Wäid fon 3x$10^{8}$ m/s bruukt, wierbie die Failer man 0.07% is.

Ju Gauegaid fon dät Lucht, wan dät gungt truch n truchsichtich of truchskienend Materioal, as Glääs of Luft, is litjer as sien Gauegaid in Vakuum. Dät Ferhältnis fon ju Gauegaid in Vakuum tou dät in sun Materioal naamd me ju Breektaal fon dät Materioal.

In ju Relativitätstheorie blift c ne wichtige Konstante fon ju Ruumtied, wan uk do Begriepe fon ‘Oustand’, ‘Tied’ un deermäd ‘Gauegaid’ nit eendüüdich definierd sunt weegen ju Beegenge fon ju Ruumtied feruurseeked truch ju Sweerkraft. Wan meeten fon ne bestimde Steede, dan passiert dät Lucht dän Woarniemer in Vakuum aaltied mäd Gauegaid c.