Kaschubäi

Ju Kaschubäi (uk Kaschubien) is n Gestrich in ju historiske Region Pommerellen in Polen, wier Kaschubisk boald wäd, wäästelk un suudwäästelk fon do Stääde Danzig un Gdynia.

Ju Kaschubäi bildet dän aastelke Deel fon ju pommerske Seenplatte ap ju baltiske Loundrääch. Sowät 40 km suudwäästelk fon Danzig beloanget kju mäd 331 m sin hoochste Punkt in dän Toudenbierich. Die is dän Middelpunkt fon ju kaschubiske Swaits, die fluchste un bekoandest Deel fon ju Kaschubäi. Ju Kaschubäi is hooch lääsend Höäwellound ap iestiedelke Gruund- un Eendmoränen. Ätter dät Wääste failt n skäärp Skeed, geologisk as uk ethnographisk, in dät Noude häd ju dät Skeed an ju Aastsee, in dät Aaste an ju Danziger Läichte, un in dát Suude bildje do sounterge Flächen fon ju Tucheler Heede hieren Ouslus.

Die grootste Paat fon do in ju Kaschubäi äntspringende Flusse heert tou dät Stroomgebiet fon ju Weichsel. Ätter hier stroome ju Brahe mäd hiere Touflusse, dät Swotwoater, dät dät groote Wiedmeer äntwoatert, fääre ju Ferse mäd ju Fietze un toulääst ju wichtichste Äi fon ju Kaschubäi, ju Radaune, ju do Woatere fon taalrieke Meere eerste ju Mottlau un dan ju Weichsel toufiert.

Moorere hundert Seen rakt et in ju Kaschubäi, do sunt maast loangsk un smäl.

Benaamd wuude ju Kaschubäi ätter ju Foulksgruppe fon do Kaschuben, ju hier lieuwet. In sien Oarbaid Geografia współczesnych Kaszub [Geographie der heutigen Kaschubei] (Gdańsk 1999) häd die Danziger Wietenskupper Jan Modrawski ethnologiske Kriterien apstoald, ätter do Gestriche fon dät Polen fon däälich as Kaschubäi betrachted wäide duuren. Ju Bedingenge, dät mindestens n Träädel fon do Bewoonere Kaschuben sunt, ärfälle 43 Meenten in ju Wojewodschaft Pommern. Do Meenten (Gmina) fiende sik in do foulgjende Kringe/Powiats (in Klammere do kaschubiske Noomen/un eenige düütske):

Powiat Pucki (Pùcczi kréz):
- Stääd Hel (Hél)
- Gmina Jastarnia (Jastarniô)
- Stääd un Gmina Puck (Pùck/Putzig)
- Gmina Władysławowo (Wiôlgô Wies)
- Gmina Kosakowo (Kòsôkòwò)
- Gmina Krokowa (Krokòwa)

Powiat Wejherowski (Wejrowsczi kréz):
- Stääd Reda (Réda)
- Stääd Rumia (Rëmiô/Rahmel)
- Stääd un Gmina Wejherowo (Wejrowò/Neustadt)
- Deel fon ju Gmina Choczewo (Chòczewò)
- Gmina Gniewino (Gniewino)
- Gmina Linia (Lëniô)
- Gmina Luzino (Lëzëno)
- Gmina Łęczyce (Łãczëce)
- Gmina Szemud (Szëmôłd)

Powiat Lęborski (Lãbòrsczi kréz):
- Deel fon ju Gmina Cewice (Céwice)

Powiat Bytowski (Bëtowsczi kréz):
- Stääd un Gmina Bytów (Bëtowò)
- Gmina Czarna Dąbrówka (Czôrnô Dãbrówka)
- Gmina Lipnica (Lëpnica,)
- Gmina Parchowo (Parchòwò)
- Gmina Tuchomie (Tëchòmié/Tuchen)

Powiat Kartuski (Kartësczi kréz):
- Stääd un Gmina Kartuzy (Kartuzë/Karthaus)
- Stääd un Gmina Żukowo (Żukòwò)
- Gmina Chmielno (Chmielno)
- Gmina Przodkowo (Przedkòwò)
- Gmina Sulęczyno (Sëlëczëno)
- Gmina Sierakowice (Sërakòjce)
- Gmina Somonino (Somònino)

Powiat Kościerski (Kòscérsczi kréz):
- Stääd un Gmina Kościerzyna (Kòscérzëna/Berent)
- Gmina Dziemiany (Dzemiónë)
- Deel fon ju Gmina Karsin (Kôrsëno)
- Gmina Lipusz (Lëpùsz)
- Deel fon ju Gmina Nowa Karczma (Nowô Karczma)

Powiat Chojnicki (Chònicczi kréz):
- Stääd un Gmina Brusy (Brusë)
- Noudelke Paat fon ju Gmina Chojnice (Chojnice/Konitz)
- Gmina Konarzyny (Kònarzënë)

Powiat Człuchowski (Człëchòwsczi kréz):
- Deel fon ju Gmina Przechlewo (Przechlewò)

Stääde:
- Danzig (Gdańsk, kaschubisk Gduńsk) (mäd Uutnoame fon dän aastelke Deel)
- Gdynia (Gdingen, kaschubisk Gdiniô)
- Sopot (Zoppot, kaschubisk Sopòt), in do sowät 70.000 Kaschuben woonje.

Binne so bemeetene Skeede bedrächt das Gestrich fon ju Kaschubäi sowät 6.200 km².

Apnoame in ju Waareldliteratuur foont ju Kaschubäi in Günter Grass' Wierk „Die Blechtrommel“.

Literatuur

Friedrich Lorentz, Geschichte der Kaschuben, Berlin 1926
Aleksander Majkowski, Historia Kaszubów, Gdańsk 1991, ISBN 83-85011-37-4
Ostrowska, R. und Trojanowska, I., Bedeker kaszubski, Gdańsk 1978

Weblinks

kaszubia.com