Heewe
Mäd de Heewe (dt. Hebelade) kuud me tjukke Boomstamme anlichte. Ju waas uut two kruum uutsoagede Plonken. Dan waas deer aal tjoon Säntimeeter n Gat truch boord - immer bitje haager - bit buppen wai. Un deer koom hier n tjukke Stutte unner un deer n Fout unner.
So stuud ju Heewe ap de Gruund, uur dän tjukke Boomstam. Deer koom ne Kätte uumetou un dan koom deer n iersenen Swängel mäd two Goate in ju Spitse. Ju Spitse wuud dan twiske do bee Plonken stat un ap Eende an ju Kätte fäästmoaked. Dan wuud dät gjuchter Gat fon ju Swängelspitse fluks juunuur n gjuchter Gat fon de Heewe broacht, un dan wuud deer n Bolt truch stat.
Truch Deeldrukken fon dän Swängel kuud me dan eenfach ätter dän Heewelprinzip dän Boomstam n Aantje aplichte, bit dät twäide Gat links foar n haager Gat in ju Heewe koom. Dan wuud deer n twäiden Bolt truch stat un die eerste wuud deeruut leeken, wierätter me truch Aplichten fon dän Swängel dät uur Gat foar n haager Gat in de Heewe brangt, deer wier n Bolt ounstat un dän uur Bolt wächnimt, sodät me wier deeldrukke kon. Un so wuud die Boom Stuk foar Stuk hooch heeweld, bit dät ap Meeter soogentich (1,70 m) waas.
Dan wuud die Soagebuk deerunner stoald. Dät uur Eende dan je genau so hooch mäd de Heewe un dän uur Buk deerunner gestoald.
Uurs, wan me dän Stam ferfrachtje wüül, dan wuud dät Bääterkier fon dän Woain der unner skäuwen. Un dan liech hie deer je aape un dan wuud dät uur Eende hoochnuumen mäd de Heewe. Dan koom dät Foarnderkier der unner un deer koom n Loangwoain twiske. Dät waas n Eende Dannenboom - die waas plat moaked, di paasede in ju Lippe, wät uurs dät Bäätereende un dät Foarndereende tousoamen haalt fon n Buurenwoain. Un dan wuud die Woain so fieuw Meeter laanger moaked. Dät tjukke Eende fon n Boom liech foare un dät tänne Eende bääte. Dat waas beeter foar t Stjuuren un Luuken fon dän Boom. [1][2]
Woudelieste
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Bolt m., Spitse f., Swängel m., Kätte f., Boomstam m., Goate pl., ap ferschot, Heewe f., Fout m.
Ferbiendengen ätter buuten
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- http://www.museum-digital.de/rlp/index.php?t=objekt&oges=2330
- http://einestages.spiegel.de/external/ImageWithoutStory/Sl_onAnswerNotice/S7906/S5322.html
- Hinrich Siuts, Bäuerliche und handwerkliche Arbeitsgeräte in Westfalen, Münster 1982: 263, 269 (hat deer uk Rickrack, Krake).
Wällen
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Toonapnoamen