Eerst Triumviroat
Dät Eerste Triumviroat waas n informellen Buund twiske do träi Politikere in't Roomske Riek, näämelk Gaius Iulius Caesar, Marcus Licinius Crassus un Gnaeus Pompeius Magnus. Dät waas in ju Tied fon ju leete Roomske Republik.
Geskichte
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]As Gnaeus Pompeius in't Jier 63 f. Kr. dän 3. Mithridatisken Kriech wunnen hiede, hiede hie as Fäildheer n grooten Noome. Man juust dät waas, wät him foar wäkke Roomske Moachthääbere suspekt moakede. Jo wüülen him Politisk isolierje, laachhoaft moakje un sien Veteroanen nit fersuurgje.
Uum ju politiske Isolatsjoon tou äntgungen, sloot hie in 60 f. Kr. mäd Crassus un Caesar n informellen Buund, die leeter as dät eerste Triumviroat beteekend wuude. Düt skuul ne Ärfoulchrieke Ferbiendenge wäide, uumdät Pompeius militärisk stäärk waas, Crassus uuremäite riek un Caesar politisk bekoand un truchsättengsstäärk.
Do träi slooten sik nu touhoope, uum truchtousätten, dät niks in dän Stoat skaach, wät aan fon do träi nit wüül.
Crassus un Pompeius hieden al tjoon Jiere in't foaren touhoope Consul weesen, Caeasar waas eerste sowät as n "Junior-Partner". Do bee wüülen sik deer foar iensätte, dät Caesar in't Foulgejier uk Consul wuude, wät uk slumpede. In 59 f. Kr. wuude hilkede Pompeius in fjoode Ächte ju Dochter fon Caesar (Iulia), uum dän Buund stäärker tou moakjen.
Caesar sien Politik foonten masse in dän Senoat nit goud, man soloange hie n stoatelk Boantje hiede, doarste hie nit bekloaged wäide. As hie nit moor Consul waas, hiede hie ja uk noch sien Boantje as Proconsul in Illyrien un Gallien (Cis- un Transalpina). Fon ju Provins Gallia cisalpina uut noom hie twiske 58 f. Kr. un 50 f. Kr. dät heele nit-roomske Gallien ien. In düsse Tied, in 56 f. Kr., wuude dät Triumviroat ap Bidde fon Caesar ferloangerd. Do träi Monljuude roakeden, dät Crassus un Pompeius in't Jier 55 f. Kr. foar't twäide Moal touhoope Consul wäide kuuden, wilst Caesar noch fieuw Jiere moor sien Boantje as Proconsul behoolde kuude.
Ju Ferbiendenge twiske Caesar un Pompeius waas nit moor ouseekerd, as in 54 f. Kr. ju mäd Pompeius ferhilkede Caesar-Dochter Iulia stoorf. Crassus stoorf in dät Jier 53 f. Kr. in sin Fäildtoach juun't Partherriek. Buppedät ferdruuch sik Pompeius nu wier beeter mäd dän Senoat. So briek die Buund. In 49 f. Kr. waas dät eendgultich foarbie, do begon die Burgerkriech mäd Caesar appe een Siede un Pompeius appe uur.