Wältext fon Siede Wülmshoawen bekiekje

{{Universele ynfoboks stêd
| namme                       = Wülmshoawen
| ôfbylding                   = Wilhelmshaven Binnenhafen.JPG
| ôfbyldingsbreedte           = 270px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 81.324 <small>(2010)<ref>[http://www.lskn.niedersachsen.de/live/live.php?navigation_id=25644&article_id=87705&_psmand=40 LSKN Läichsaksen]</ref></small>
| oerflak                     = 106,91 km&sup2;
| befolkingstichtens          = 761 km&sup2;
| stêdekloft                  = 
| hichte                      = 2 M. buppe N.N.
| lân                         = [[Düütsklound]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Buundeslound
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]]  
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2=  
| boargemaster                = Andreas Wagner 
| stêdsyndieling              = 
| stifting                    = 1853/1937
| postkoade                   = 26351–26389
| tiidsône                    = [[UTC]] +1
| simmertiid                  = [[UTC]] +2
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|53_31_0_N_8_8_0_E_type:city_zoom:12_region:DE|53° 31' N, 8° 8' A</small>}}
| webside                     = [http://www.wilhelmshaven.de/ www.wilhelmshaven.de]
}}
[[Bielde:Wilhelmshaven Stadttheater.jpg|thumb|260px|Stäädtjooter]]
[[Bielde:Suedzentrale.jpg|thumb|260px|Dät oolde Kroasjewäärk]]
[[Bielde:Wilhelmshaven Stadtpark.JPG|thumb|260px|Stäädpark]]

Ju Stääd '''Wülmshoawen''' ([[Düütsk]] un [[Plat]] ''Wilhelmshaven'') is ne [[Läichsaksen#Loundkringe_un_kringfräie_Stääde|kringfräie Stääd]] in [[Läichsaksen]]. Ju lait in dän [[Ooldenbuurich|ooldenbuurchske]] Deel fon [[Fräislound]] an dän [[Jadebousem]]. Ju wuude 1937 mäd uurs een Stääd, [[Rüstringen]], fereenigd. Un so hied ju uur 100.000 Ienwoonere, man däälich nit moor.
Wilhemshoawen is ne Stääd mäd n siet dät 19. Jierhunnert grooten Hoawen foar do Koopljuude un ju [[Marine]].

==Geskichte==

1853 wuude twiske dän Stoat Ooldenbuurich un dän Stoat [[Prüüssen]] die [[Jadeferdraach]] ousleeten. Do Prüüske wüülen an de [[Noudsee]] jädden n Kriechshoawen baue un koopeden deeruume fon Ooldenbuurich 334 Hektoar Lound, dät an dän noudwäastelke Houk fon dän Jadebousem liech. Dät Gestrich heerde historisk tou [[Aast-Fräislound]]. 1869 roate Köönich [[Wilhelm fon Prüüssen]] ju Stääd dän Noome Wilhelmshaven. Ju platdüütske Skrieuwwiese wuude apsichtelk an ju fon Bremerhaven un Cuxhaven anpaased.

Dät ferkoopede Lound heerde tou do Säspele [[Heppens]] un [[Näieende]]. 1883 koopeden do Prüüssen noch 127 Hektoar deertou. Truch dän Bau fon dän Kriechshoawen wuuksen do Oarbaidersiedlengen, do an dän Stäädraant ap ju ooldenbuurchske Siede liegen, stäärk an. So koom dät 1879 tou ju Gruundenge fon dät Säspel [[Bant]], un touhoope mäd Heppens un Näieende äntstuude deeruut ju ooldenbuurchske Stääd [[Rüstringen]]. Jiertjaande lieuweden two Stääde, ju eene unner ooldenbuurchske un ju uur unner prüüske Heerskup bienunner un mädnunner. Eerste 1937 wuuden do bee Jadestääde unner dän Noome "Wilhelmshaven" fereenigd un ju prüüske Deel wier an den Fräistoat Ooldenbuurich ouroat.
  
Wilhelmshoawen is mäd dät Skiksoal fon ju düütske Kriechsmarine ääng ferbuunen. Ätter dän Touhoopebreek 1945 stuud ju Stääd foar ju stuurste Apgoawe in hiere Geskichte. Groote Woongestriche un Hoawenanloagen wieren in 100 Bombenangriepe tou Skanne moaked un do [[Hällenge]]n demontierd wuuden. Foar fuul Wierkere waas neen Wierk deer. Wülmshoawen waas ju Stääd mäd do maaste Wierkloosen in gans Läichsaksen. Dät annerde sik loangsoam, as Düütsklound ju Buundesweer apstaalde un Wilhelmshoawen wier Marinestandplats wuude. Ju Kriechsmarinehällenge kuud wier apbaud wäide, un ok ju zivile Industrie noom n grooten Apswung.

N Gluksfal foar Wilhelmshoawen waas dät joope Fierwoater foar dän Voslapper Groden an ju Buutenjade. Deer kuuden uk do moderne Ouljetankere ounloope, un so wuude Wülmshoawen toun grootsten düütsken Ouljehoawen. Wo insen dän Kaiser sien Slachtskipe onkerden, sunt nu Brääge foar do Tankskipe fier in dät Woater roane baud wuuden. Tanke un [[Raffinerie]]n stounde bääte dän Diek, un [[Noud-Wääst-Ouljeleedenge|Ouljeleedengen]] loope fon hier fluks in do rhienske Industriegestriche.

==Politik==
Die Räid fon ju Stääd häd 42 Sitte. So sunt do Sitte ferdeeld:

* [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] - 17 Sitte
* [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] - 14 Sitte
* [[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]] - 5 Sitte
* [[Bündnis 90/Do Gräine]] - 3 Sitte
* BASU – Bündnis für Bildung, Arbeit, Soziales und Umwelt - 2 Sitte
* LAW – linke alternative wilhelmshaven - 2 Sitte
* [[Nationoaldemokratiske Paatäi Düütsklounds|NPD]] - 1 Sit

==Ferkier un Transport==
===Auto===
* [[Bundesautobahn 29]] un [[Bundesstraße 210]].

===Iersenboan===
* Et rakt in Wülmshoawen aan [[Boanhof]].

===Skipfoart===
* Die Hoawen waas aleer bloot foar ju Marine. Stuuns foaren uk fuul sivile Skipe ätter Wülmshoawen. Wichtich Projekt is die Bau fon dät [[JadeWeserPort]].

===Bus===
* Die [[ÖPNV]] fiert Däälich ap säks Linien in ju Stääd. Et rakt uk Ferbiendenge ätter dät Uumlound, ju fon Regionalbussen fon die [[Weser-Ems-Bus GmbH]] betjoont wäide.

==Ferbiendenge ätter buuten==

*[http://www.wilhelmshaven.de/ Offizielle Websiede fon Wilhelmshoawen]
* [https://web.archive.org/web/20111225030150/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/wilhelmshaven.htm Wülmshoawen ap Genealogie-Forum]
* [[:de:Liste der Orgeln in Oldenburg|Lieste fon do Oargele in dät Ooldenburger Lound]] 
{{Commonscat|Wilhelmshaven|Wülmshoawen}}

{{Wälle|Angoawe=
<references/>
}}

{{Läichsaksen}}

[[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]]
[[Kategorie:Loundkring Fräislound]]