Wältext fon Siede Spräkwoud bekiekje

[[Bielde:Pieter_Bruegel_the_Elder_-_The_Dutch_Proverbs_-_Google_Art_Project.jpg|thumb|270px|In disse Schilleroatsje sunt mindesten 76 [[:de:Die niederländischen Sprichwörter|Spräkwoude]] deerstoald fon [[Pieter Brueghel die Allere]] ]]
N '''Spräkwoud''' (dt. ''Sprichwort'') is n kuuten kräftigen Sats, wier fuul Wiesegaid oane sit. Spräkwoude wäide oafte bruukt uum ju Unnerscheed twiske Sproaken tou wiesen. So sunt uk ap Seeltersk al siet loang Spräkwoude apteekend wuuden, mädnunner sun 1500 Stuk.

== Biespiele ==
Oafte sunt dät '''eenfache Weerhaide''' as:
* ''Dwoon dät leert''
* ''Smoacht is die bääste Kok''
* ''Do swotte Bäiste reeke uk wiete Molk''
* ''Wät lait, dät lait.''

Dan is uk ne '''Läkse''' of n ''gouden Räid'' deeroane:
* ''Beeter wät as niks''
* ''Die nit heere wol, mout fäile''
* ''Wät foarbie is, kon me nit moor annerje''

Uum dät goud behoolde tou konnen, '''riemet''' dät oafte: 
* ''Däälich rood, mäiden dood''
* ''Älk Hüüsken häd sien Krüüsken''
* ''Eende goud, alles goud''

Uk oafte fint me '''[[Stäfriem]]''':
* ''Hie häd niks tou '''b'''ieten of tou '''b'''reeken''
* '''''l'''itje '''L'''juude sunt uk '''L'''juude''
* ''die '''niks''' häd, kon '''niks''' reeke''
* ''je '''l'''aang'''er''' hier, je '''l'''eet'''er''' deer''

Dan sunt uk oafte '''Juunsatse''' deeroane:
* ''Die t '''aal''' hääbe wol, kricht '''niks'''''
* ''Dät jappet '''wied''' un bit '''neemens'''''

Eegentelk nit deertou heere '''Ferglieke''':
* ''Hie is so daaten '''as''' n Foole''
* ''Du ljuchst '''dät''' du stjunkst!''

un uk neen fääststoundende '''Weendengen''' as:
* ''Die wol t mäd '''froai Baalen''' goud moakje''

Bietiede tjut sun Spräkwoud ap '''seelter''' Ferhältnisse wai:
* ''Bääte de '''Foan''' woonje uk Ljuude''

Man düütelk uut dät '''Platdüütske''' uurnuumen is:
* ''Die nit wol in e '''Heete''', mout in e Keete''
dan ap seeltersk schuul dät ''Hatte'' heete.

So sunt dät oafte Weerhaide, do uur de ganse Waareld gunge.

== Uurlääwerenge fon do seelter Spräkwoude. ==
*[[Johann Friedrich Minssen|Minssen]] häd 1846 al 923 Spräkwoude apteekend in Skäddel, man deerfon wieren 26 dubbeld, blieuwe also 897.<br />
*[[Julius Bröring|Bröring]] roate do in Roomelster Foarm, oaften uk wät fiener, oardend ätter Thema un ferglieked mäd [[Wander]] sien Spräkwoudebouk. Mädnunner häd hie 1210 Spräkwoude, wierfon 37 dubbeld un wierbie noch 357 ouwiekend fon Minssen.<br />
*[[Hermann Janssen|Janssen]] roate 883 Stuk in sien ‘Lesebouk’ (Sieden 292-307 un maast dosälge 64-74) mäd uk noch wier 238 do der wier uurs wieren. <br />

Dät rakt also mädnunner 897+357+238= 1492 Stuk.<br />
Deertou roate Janssen ap Sieden 43-44 un 48-49 noch uur hunnert, fielicht toun Deel uut dät Düütske uursät.

Dät Bröring wuudelk Minssen sien Oarbaid bruukt häd, kon me t.B. sjo bie Minssen: 
* 332 ''Älk is klouk in sin oain Säk'' 
* 389 ''Dät eene Schip is dät uur sien Boak'' ['Bake']
Do der fon Bröring roat wuuden as:
* 573 ''Älk is klouk in sien oain Seeke'' ('Sache' bie Wander)
* 949 ''Dän eene sien Schip is dän uur sien Bak'' (‘Trog’)

== Sjuch uk ==
* [[Seelterfräiske Literatuur]]
* [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]]

== Links ==
[[Kategorie:Sproakkunde]]
[[Kategorie:Seelterlound]]