Imkeräi
Do Iemen
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Ju Imkeräi häd truch dän Huunich-Ferkoop in Seelterlound oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou dwoon mäd ju Foutplontenge fon do Iemen. Ju Muur bestiftet (lait hiere Oaiere in) do Doppe, do der fon do (Oarbaids)Iemen moaked wuuden sunt uut Woaks. Dan kuume do Droanen un befruchtje do Oaiere, wieruut dan do Moaden woakse (dät Broud). Do wäide fodderd mäd Huunich fon do Iemen, do truch ju Wiese fon fodderjen moakje konnen dät deer ne Muur, ne Droane of in do maaste Fälle wier Oarbaidsiemen uut woakse. Me kon dät uk an do Doppe sjo: do Iemedoppe sunt man litjet, do Droanedoppe wät gratter un do Muurdoppe gans groot.
Dän Huunich hoalje do Iemen uut Bloumen wied uumetou un in hiere Lieuwend moakje jo deerfon uk dän Woaks tou do Doppe, do tou ne Moarte annunner baud wäide.
In ju Natuur sitte do Moarten toun Biespil in holle Boome, man do Moanskene hääbe al eer leerd do Iemen in Kuurige tou lokjen. Deer wäide dan Woaksskieuwen mäd Spielen oun fääststat, so dät do Iemen deer Moarten uut moakje konnen. Sun Kuurich, wan ju loos is uk Täine of Heeuwe naamd, wäd moaked fon troald Sträi, dät mäd Twiege touhoopesäid wäd. Do Goate tou dät Säien wäide moaked mäd n holten Soaks - die Sool naamd. Do Twiege wäide moaked truch ne Wüülgene Jädde mäd n Soaks uutnunner tou kleeuwen.
In dän Kuurich sit dät Üülgat, wiertruch do Iemen hääruut un häärien fljooge konnen. Do Iemen in sun Kuurich, touhoope mäd do Droanen un ju Muur, hat dät Iemefoulk. Wäd die Kuurich tou ful, dan wäd ju ap n uut Sträi floachtenen Ring, di Apsättel, fääststat mäd holtene Pännen, do Stikken. In dän Apsättel konnen do Iemen dan wier fääre oarbaidje.
Teekenge
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
Woudelieste
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Änster f., apdoukje, apfodderje, apkleeuwde Stikke m., Apsättel m., Apsättelge f., apsjoode, Ätterleete m., Ätterswoorm m., Bärs f., bestiftje, Brääd n., Broud f., Broudmoarte f., Broudruum m., Däksel m., Dobbe m., dooddwoo., doodmoakje, Dop m., Droane f., Droanedop m., Droanemoarte f., Fäiler m., ferkoopje, floachte, foarstikje, Foarswoorm m., Foddertroach m., Foulk n., Gläästroome m., Gräidplaage m., Hauptswoorm m., heerenloose Swoorm m., Heeuwe m., Hunichruum m., Huunich uutbreeke, Huunichboolje f., Huunichmoarte f., Huunichprässe f., Huunichtunne f., Huusponnen pl., Ieme f., Iemebrikke f., Iemedop m., Iemehuus n., Iemesküül n., iersene Pot., Jädde f., jeese Fät n., joote in n Püüt, Kappe f., Kasten m., Kastenimkeräi f., Kuurich m., Kuurich m., Kuurichimkeräi f., kuut un kleen stampje, loose Täine f., Meede f., Moade f., Moarte f., molkwoorm moakje, Muur f., Muurdop m., muurloos Foulk n., Muurpiepe f., ounstampje, ounstikke, Ouspeergitter n., Peel m., Plaate Woaks f., Post m., Püüt m., Räst m., Roome m., Russel m., säie, Skieuwenhuunich m., Skuurhuunich m., Seeden pl., sjoode, sleetene Broud f., Slöider m., Slöiderhuunich m., slöiderje, Soaks n., Sool m., Spiele f., spielje, stampje, Standkuurich m., Stikke m., Stikke uutluuke., Stok m., Stokke uutriete, Sträi n., Sukkerwoater m., Swieuwellappe m., Swoorm m., Swoormfuuke f., swoormje, Täine f., traale, truchrüürje, truchstampje, Twiege f., twiegje., Üülgat n., uutbreeke, uutluuke, uutnunner kleeuwe, uutriete, uutskädje, uuttaie, Waal fon Seeden m., Wächte f., weege, Wierträidroome m., Winterkuurich m., Woaks n.
Kuurichimkeräi
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
Bie ju Kuurichimkeräi stounde do Kuurige ieuwenskenunner ap Poste fon Seeden in dät Iemesküül, dät fon bääten ousleeten is fon n Waal fon Seeden un buppe oudäkt fon two Riegen Huusponnen. In n Winter wäide Gräidplaagen ap do Kuurige laid, uum do woorm tou hoolden.
In n Foarjier fangt sun Foulk oun tou swoormjen, dät hat, dät eegentelk näie Foulkere äntstounde, do der wächfljooge wollen uum sik uurswain deeltousätten. Di Imker wol do Foulkere jädden behoolde un kon do fange mäd n Swoormfuuke, ju der dan uutskädded wäd in ne loose Täine, ju me dan mäd n Douk ouslut (apdoukje). Äntkumt n Swoorm, dan mai sun heerenloos Foulk jädden in n Boom gunge, wier me dät dan wier fersäkt uuttousteeten uum dät in ne Täine aptoufangen. Die eerste Swoorm hat die Foarswoorm, un dan leeter kumt die Haudswoorm un deerätter bietiede dan noch die Ätterleete.
In n Winter haalt me wäkke Foulkere uur in n Standkuurich, wier me se biefodderje kon mäd Sukkerwoater in n Iemebrikke. Häd n Foulk toufällich neen Muur, dan kon froamden Muur in dän Kuurich ounbroacht wäide mäd ju Muurpiepe, wier ju oaneblift, bit ju sik gewoond häd.
Uum dän Huunich tou winnen, wäide do maaste Kuurige oawers doodmoaked. Deertou stoalt man do buppe ne Dobbe wieroun n apkleeuwden Stikke stoant mäd n Swieuwellappe, ju der ounstikt wäd. Dan gunge do Iemen dood un kon me dän Huunich deer eenfach uut hoalje. Eerste wäide do Kuurige dan wain an ju Änster af ap ju Wächte.
Dan lukt me do Spielen of Stikken uut sun Kuurich un do Moarten faale in ju Huunichboolje, wier dät dan kuut un kleen stamped (truchstamped) wäd. Dan wäd dät ganse in n iersenen Pot buppe Fjuur molkwoorm moaked, so dät me dät Woaks in n Püüt joote kon. Die Huunich stampt me in n Huunichtunne un ferkoopet dän. Uk kon me dän Huunich fluks mäd ju Moarte as Skieuwenhuunich kriege.
Die Püüt mäd Woaks un Huunichräste kon me in n Huunichprässe uutpräsje truch ap dän Peel tou taien. Man me kon uk dän Skuurhuunich deeruut taie ap n Brääd un die Räst sjoode, truchrüürje un oukäile läite tou ne Ploate Woaks. Die Räst deerfoan kon dan apseeden wäide tou ju Meede, ju der jeese kon in n Fät toun drinken.
Kastenimkeräi
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
N grooten Foaruutgong waas ju Kastenimkeräi, wier me neen Foulkere moor doodmoakje houget. Do Moarten sitte hier ap Wierträidroomen, do me so uut dän Kasten luuke kon, wan me dän Glääsroome wächnimt. Die Kasten is ferdeeld in twäin Ruume: die Huunichruum un die Broudruum. In dän Huunichruum sitte bloot Oarbaidsiemen, do deer do Huunichmoarten moakje. Man truch dät Ouspeergitter konnen jo uk in dän Broudruum kuume uum deer do Broudmoarten un ju Droanemoarte tou moakjen. Do Droanen un ju Muur sunt oawers tou tjuk foar dät Ouspeergitter un so kumt neen Broud in dän Huunichruum oun.
Sun Kasten is fersäin mäd n Foddertroach uum dät Foulk in n Winter bietoufodderjen. Uk stounde do Kasten fluks bienunner in dät Iemehuus. Wan do Huunichmoarten ful sunt, wäide do deruut leeken un in dän Slöider slöidert. Truch dät fälle rundtraalen wäd dan die Huunich deeruut sloain un druppet as Slöiderhuunich uut dän Slöider.
Sjuch uk
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]
Commons: Beekeeping – Sammelenge fon Bielden, Filme un Heerdoatäie