Tellur

Uut Wikipedia
SIMS Massenspektrum fon do Isotope
Oainskuppe
Algemeen
Noome, Symbol, Oardnengstaal Tellur, Te, 52
Serie Hoolichmetalle
Gruppe, Periode, Blok 16, 5, p
Uutsjoon säälwerwiet, metallisk glansjend
Massenandeel an ju Äidhülle 1 · 10−6 %
Atomar
Atommasse 127,60 u
Atomradius (bereekend) 140 (123) pm
Kovalenten Radius 135 pm
Van-der-Waals-Radius 206 pm
Elektronekonfiguration [Kr]4d105s25p4
Elektrone pro Energieniveau 2, 8, 18, 18, 6
1. Ionisierungsenergie 869,3 kJ/mol
2. Ionisierungsenergie 1790 kJ/mol
3. Ionisierungsenergie 2698 kJ/mol
4. Ionisierungsenergie 3610 kJ/mol
5. Ionisierungsenergie 5668 kJ/mol
6. Ionisierungsenergie 6820 kJ/mol
Physikalisk
Aggregoattoustand fääst
Modifikationen kristallin un amorph
Hoochdrukmodifikatione (kristallin)
Kristallstruktuur trigonoal
Tichte 6,24 g/cm3
Mohshädde 2,25
Magnetismus unmagnetisk
Smiltpunkt 722,66 K (449,51 °C)
Sjoodepunkt 1263 K (990 °C)
Molar Volumen 20,46 · 10−6 m3/mol
Ferdampengswaarmte 52,55 kJ/mol
Smiltwaarmte 17,49 kJ/mol
Dampdruk 23,1 Pa bei 272,65 K
Skalgauegaid 2610 m/s bei 293,15 K
Spezifiske Waarmtekapazität 202 J/(kg · K)
Elektriske Laitfäiegaid 0,005 S/m
Waarmtelaitfäiegaid 2,35 W/(m · K)
Chemisk
Oxidationstoustande −2, (±1), 2, 4, 6
Oxide (Basizität) TeO2, TeO3 (licht suur)
Normoalpotentioal −1,143 V (Te + 2e → Te2−)
Elektronegativität 2,1 (Pauling-Skala)
Isotope
Isotop NH t1/2 ZM ZE MeV ZP
120Te

0,096 %

2,2 · 1016 a ε ε 1,701 120Sn
121Te

{syn.}

16,78 d ε 1,040 121Sb
121metaTe

{syn.}

154 d IT 0,294 121Te
ε 1,334 121Sb
122Te

2,603 %

Stabil
123Te

0,908 %

>1 · 1013 a ε 0,051 123Sb
124Te

4,816 %

Stabil
125Te

7,139 %

Stabil
126Te

18,952 %

Stabil
127Te

{syn.}

9,35 h β 0,698 127I
127metaTe

{syn.}

109 d IT 0,088 127Te
β 0,786 127I
128Te

31,687 %

7,2 · 1024 a ββ 0,867 128Xe
129Te

{syn.}

69,6 min β 1,498 129I
129metaTe

{syn.}

33,6 d IT 0,106 129Te
β 1,604 129I
130Te

33,799 %

7,9 · 1020 a ββ 2,528 130Xe
NMR-Oainskuppe
  Spin γ in
rad·T−1·s−1
E fL bei
B = 4,7 T
in MHz
123Te 1/2[1] −7,059 · 107[1]
125Te 1/2[1] −8,510 · 107[1]
Sicherhaidswaiwiesengen
Gefoarstofkänteekenge
[2]
R- und S-Sätze R: Foarloage:R-Sätze[2]
S: Foarloage:S-Sätze[2]
Sowied muugelk un gebruukelk, wäide SI-Eenhaide ferwoand.
Wan nit uurs fermäärkt, jäilde do anroate Doaten bie Standoardbedingengen.


Tellur (latiensk tellurium is n chemisk Element mäd Symbol Te un Atomnummer 52. Dät is n säälwergries Metalloid.

Äntdäkkenge[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Tellur is 1782 äntdäkt fon dän aastrieksk-ungarisken Wietenskupper Franz Joseph Müller von Reichenstein. Säkstien Jiere leeter, in 1798, wuud dät fon Martin Heinrich Klaproth toun eersten Moal isolierd un kreech dät sin Noome. Die Noome Tellurium kumt häär fon dät latienske Tellus, wät Äide hat.[3]

Anweendengen[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Ätter do säkstiger Jieren 60 wuud Tellur aal oafter ferwoand in thermo-elektriske Reewen un fräi mechenisk beoarbaideden Stäil. Tellur wäd maast ferwoand in Legierengen mäd uur Metalle. Dät wäd an Lood bietouföiged uum dät Metal wät stäärker tou moakjen un beständiger juun Swieuelsüüre. Wan Tellur bietouföiged wäd an rustfräien Stäi, is dät lichter beoarbaidboar.[3] Uur Anweendengen sunt:

  • In ju keramiske Industrie.[3]
  • In Kombination mäd Bismut wäd dät in thermoelektriske Reewen ferwoand.[3]
  • Däat wäd bietouföiged an Gusiersen, uum ju Köilenge un deermäd do mechaniske Oainskuppe fon dät kloore Produkt tou be-ienfloudjen.[3][4]
  • Tellur wäd in Ferbiendenge mäd Cadmium ferwoand in wäkke Solarzellen.

Bemäärkenswäide Oainskuppe[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

In kristalline Foarm is Tellur säälwerwiet un in skeene Foarm häd dät n metallisken Glans. Daach is dät n bros un licht tou pulverisierjen Hoolichmetal. Tellur is n P-Typ Hoolichlaiter, wierbie ju elektriske Laitfäiegaid ouhonget fon ju Gjuchte, in ju do Atome oardend sunt.[3]

Tellur deelt mäd Selen un Swieuwel ju Oainskup, dät ju Laitfäiegaid deerfon ouhonget, wofuul Lucht deerap ienfaalt. Smolten Tellur reagiert mäd Kooper, Iersen un Stäil. In Solarzellen is Tellur gjucht effektiv foar ju Gewinnenge fon Energie.


Uutsjoon[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Tellur ist n relativ säilden Element, dät bietiede fräi in ju Natuur foarkumt, oawers maast in buunenen Toustand. Ap maaste kumt dät foar as dät Mineroal Calaverit. Däs Mineroal Tellurit bestoant uut Telluriumdioxid.

Ju Haudwälle fon Tellur sunt Sniggen, do der uurichblieuwe bie ju elektrolytiske Raffination fon Kooper

Isotope[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

In ju Natuur rakt dät fieuw stabile Isotope fon Tellur. Deerou sunt sowät 30 radioaktive Isotope bekoand, oafte mäd relativ loange Hoolwierengstiede fon Millionen fon Jieren.

Giftegaid un Sicherhaid[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Bolde aal Tellurferbiendengen skuulen as giftich betrachted wäide. Oarbaidere in Jooteräie, do der litje Konzentratione (0,01 mgm-3 un bietiede noch minner) fon Tellur in de Luft uutsät wieren, ärfuuren Foetor ex ore, ne stäärke Omme. Sobolde Tellur bietouföiged an dät flüssige Iersen, äntstoant Teo 2. Insen ienommed, wäd dit telluurdioxid in dät moanskelke Lieuwend uumesät in Dimethyltellurid, Te(CH3)2. Dät wäd uur do Lungen uutskat un feruurseeket ne uunferwikselboare Knuuflok-Röäk fon de Omme, die der moorere Wieke ounhoolde kuude. [3][4] .

Externe links[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

Wällen[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 R. K. Harris, E. D. Becker, S. M. Cabral de Menezes, R. Goodfellow, P. Granger: NMR Nomenclature. Nuclear spin properties and conventions for chemical shifts (IUPAC Recommendations 2001). In: Pure Applied Chemistry. Bd. 73, Nr. 11, 2001, S. 1795–1818.
  2. 2,0 2,1 2,2 Sicherheitsdatenblatt der Alfa Aesar GmbH gemäß 91/155/EWG für Tellur (Stücke) und Tellurpulver. Die R-Sätze 36/37/38 und S-Sätze 26 und 37 gelten nur für Tellurpulver.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Foarloage:Cite book
  4. 4,0 4,1 Foarloage:Cite journal