Noudfräiske Literatuur

Noudfräiske Dialektgebiede

Wät tou noudfräiske Literatuur (dt. nordfriesische Literatur) reekend wäide skäl of kon, is nit so kloor. Wäkke Literatuur, ju der in ne Sproakewiese fon dät Noudfräiske skrieuwen is. Man uk, wät fon Noudfräisen un uur Noudfräislound skrieuwen wuuden is ap Deensk of Düütsk of in uur Sproaken. Fielicht uk Literatuur, ju der in Noudfräislound spielt. Uursättengen uut uur Sproaken ätter dät Noudfräiske skäl me uk beoachtje.

As Skriftsproaken sunt do noudfräiske Sproakwiesen jung un deeruum rakt et noch nit so fuul Literatuur. Oaber deerfoar, dät dät nit so fuul Noudfräisen rakt un so fuul Sproakwiesen rakt, rakt dät daach fuul Dööntjene, Fertälstere un Teaterstukke un noch moor.

Geskichte

Do ooldste uurlääwerde Täkste ap Noudfräisk sunt Uursättengen fon Martin Luther sin Kleiner Katechismus fon ju Tied uum 1600.

Peter Michael Clemens (1804-1870) uut Muasem häd dät Näie Testament un do Psalmen ätter dät Sölring uursät. Dät eerste drukte Bouk in ne noudfräiske Sproakwiese is drukt wuuden in Flensbuurich, Der Geitzhals auf der Insel Silt. Dät waas skrieuwen fon Jap Peter Hansen (1767-1855). ...

Biespiele fon Täkste ap Noudfräisk

• Gölj, rüüdj, ween
• Hans Tadesens
• Yn Miren=Söngh
• Di spånker fon Nis Albrecht Johannsen sen.

Skrieuwere ätter Sproake

Mooringer

• Bende Bendsen (1787 - 1875)
• Johann Jannsen (1814 - 1885)
• Katharine Ingwersen (1879 - 1968)
• Albrecht Johannsen (1888 - 1967)
• Nis Albrecht Johannsen (1855 - 1935)
• Johannes Petersen (1909 - 1992)

Syltring

• Peter Michael Clemens
• Jap Peter Hansen (1767 - 1855)
• Christian Peter Hansen (1803 - 1879)
• Nann Peter Mungard (1849 - 1935)
• Jens Emil Mungard (1885 - 1940)

Amring

• Arthur Kruse (1893-1968)
• Lorenz Friedrich Mechlenburg
• Thea Andresen
• Christian Johansen (1820 - )

Föhring

• Arfst Arfsten (1812 - 1899)
• Simon Reinhard Bohn (1834-1879)
• Lorenz Conrad Peters (1885-1949)
• Stine Andresen
• Reinhard Arfsten (1897-1971)
• Karen Heide Ebert
• Ellin Nickelsen

Halligfräisk

• Bandix Bonken (1839 – 1926)

Wiedingharder

• Peter Jensen (1861 – 1939)

Goesharder

• Johannes Hansen (1854-1877)

Hälgeloundsk

• Hans Frank Heikens (1780-1862)
• James Krüss (1926-1997)
• Heinrich Claassen ~ 1910

Platdüütsk

• Arfst Arfsten (1812 - 1899)

Hoogdüütsk

• Theodor Storm (1817 - 1888)
• Stine Andresen
• Detlev von Liliencron (1844 - 1909)

Fräiske Skrieuwere

Fräiske Skrieuwere sunt:

• Bende Bendsen
• Johann Jannsen
• Katharine Ingwersen
• Nis Albrecht Johannsen di jungere
• Nis Albrecht Johannsen sen.
• Theodor Storm
• Johannes Petersen

Ferbiendenge ätter buuten

• Artikel fon Thomas Steensen: Zwei Jahrhunderte nordfriesischer Literatur